به گزارش مشرق، آذربایجان غربی به دلیل شرایط جغرافیایی و آب‌وهوای مناسب یکی از قطب‌های مهم تولید عسل مرغوب در کشور به شمار می‌رود اما سال‌هاست عدم عرضه مناسب این محصول متناسب با نیازهای روز بازار دنیا موجب شده زحمت یک‌ساله زنبورداران یک‌شبه نصیب کشورهای همسایه شده و سود چندانی عاید کشور نشود.

وجود اتحادیه تولیدکنندگان عسل در استان، فعالیت ۱۶ تعاونی زنبورداری فعال، شش کارخانه موم آج کنی، پنج کارگاه بسته‌بندی عسل نیمه اتوماتیک با ظرفیت ۵۰۰ تن و شش کارخانه بسته‌بندی عسل مدرن در شهرستان‌های ارومیه، خوی و مهاباد بخشی از ظرفیت این استان در زمینه صنعت تولید عسل است.

دارا بودن بیش از یک‌میلیون و ۳۵۰ هزار کندوی زنبورعسل و فعالیت بیش از ۱۱ هزار نفر در این بخش نشان از پتانسیل بالای استان درزمینهٔ صنعت عسل و زنبورداری دارد اما متأسفانه نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب سال‌ها موجب شده است کام دلالان این بخش هرروز شیرین و شیرین‌تر شود.

امروز صادرات عسل استان با برند ترکیه و عرضه آن در بازارهای اروپایی، خرید ناعادلانه محصولات تولیدی زنبورداران به‌صورت فله‌ای و به قیمتی بسیار نازل از سوی دلالان و واسطه گران داخلی و یا خارجی و فروش آن به چندین برابر نرخ خرید به طرف‌های خارجی یکی از چالش‌های اصلی این بخش است.

سال‌هاست باوجود صرف هزینه‌های زیاد برای تولید این محصول، عسل خریداری‌شده به‌صورت فله‌ای پس از انتقال به داخل ترکیه و بسته‌بندی در قالب‌های زیبا و تحت عنوان عسل ترکیه در برندهای تجاری متعددی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس، قفقاز و اروپا صادر می‌شود و بدین ترتیب ترکیه سودهای کلانی را به جیب می‌زند.

تولید سالانه نزدیک ۲۲ هزار تن در قطب تولید عسل کشور

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه ۲۷ درصد عسل کشور در این استان تولید می‌شود، گفت: سالانه ۲۱ هزار و ۵۰۰ تن عسل مرغوب در این استان تولید می‌شود.

رضا یوسف رضایی با اشاره به اینکه این استان دارای بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار کندوی مدرن و بومی است، ادامه داد: این موضوع موجب اشتغال دائم و فصلی بیش از ۱۱ هزار نفر در صنعت زنبورداری استان شده‌است.

وی بیان کرد: میانگین تولید از هر کندوی مدرن ۱۷ کیلوگرم و از کندوهای بومی ۵.۵ کیلوگرم بوده و در مجموع در سطح استان، یک میلیون و ۳۴۵ هزار و ۱۷۱ کندو وجود دارد که از این میزان ۱۱۰ هزار و ۴۷۱ کندو بومی و بقیه مدرن هستند.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه شهرستان خوی با داشتن بیش از ۳۹۰ هزار کندو و تولید بیش از ۱۰ هزار تن عسل، مقام اول استان را در تولید عسل به خود اختصاص داده‌است، عنوان کرد: در حال حاضر تعداد بهره برداران این صنعت که به طور مستقیم فعالیت دارند، ۶ هزار و ۱۶۵ نفر بوده و تعداد بیش از پنج هزار نفر به صورت فصلی در زنبورستان‌ها مشغول به کار هستند.

یوسف رضایی با بیان اینکه این استان امسال مقام اول کشوری را از لحاظ تعداد کندو و تولید عسل به خود اختصاص داد، گفت: آذربایجان غربی با ۱۶ تعاونی زنبور داری تحت پوشش در تهیه و توزیع نهاده‌های زنبورداری فعالیت چشم گیری دارد.

وی با بیان اینکه زنبورداران استان با وجود چهار کارخانه بسته بندی عسل به صورت مدرن و اتوماتیک در شهرستان‌های ارومیه، خوی و مهاباد و نیز با داشتن ۶ کارگاه بسته بندی عسل در شهرستان‌های مختلف در فرآوری و صنایع تبدیلی این محصول نیز فعالیت دارند، افزود: در حال حاضر میزان رشد سالانه در صنعت زنبورداری استان پنج درصد است.

لزوم تولید فراورده‌های دیگر از عسل و خروج از صنعت تک محصولی

یوسف رضایی در خصوص عدم عرصه مناسب عسل در بازارهای جهانی اظهار کرد: به دلیل نبود صنایع مرتبط با عسل، نبود واحدهای بسته‌بندی و کارخانجات عسل تولیدی به تعداد نیاز در استان عسل آذربایجان غربی به‌صورت فله‌ای صادر می‌شود و هستند استان‌هایی که عسل تولیدی استان را به نام خود بسته‌بندی و به فروش می‌رسانند.

یوسفی در خصوص اخباری درزمینهٔ فروش عسل آذربایجان غربی با برند کشور ترکیه اضافه کرد: در سال‌های گذشته شاید صدور عسل به‌صورت صادرات غیررسمی و چمدانی به کشور ترکیه انجام می‌شد اما هم‌اکنون صادرات غیررسمی نداریم و این خبر مورد تأیید نیست.

هرچند در تولید عسل در کشور و منطقه حرف اول را می‌زنیم اما کشورهای همسایه رغبتی به خرید عسل تولیدی ما ندارند معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه هرچند در تولید عسل در کشور و منطقه حرف اول را می‌زنیم اما کشورهای همسایه رغبتی به خرید عسل تولیدی ما ندارند چون هزینه‌های بسته‌بندی، فرآوری و صنایع مرتبط با عسل خیلی بالا است و توان رقابت نداریم.

وی مهم‌ترین مقصد عسل صادراتی استان را کشور ترکیه نام برد و افزود: عسل تولیدی در استان و حتی برخی استان‌های کشور ارگانیک نبوده و بروکراسی پرپیچ‌وخم اداری درزمینهٔ سرمایه‌گذاری صنایع مرتبط با عسل و نبود بسته‌بندی متناسب با بازار روز موجب شده سهم زیادی در صادرات این محصول نداشته باشیم.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با تأکید بر لزوم تولید فراورده‌های دیگر از عسل و خروج از صنعت تک‌محصولی گفت: یکی از مهم‌ترین راهکارهای عرضه عسل تولیدی در بازارهای جهانی عرضه آن به‌صورت سایر محصولات فرآوری شده از عسل است.

یوسف رضایی با بیان اینکه در حال حاضر تولید ژله رویال، بره موم، گرده گل، موم و زهر زنبور نیز در زنبورستان های استان انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: در صورت توجه و سرمایه‌گذاری مناسب در این حوزه می‌توان در سال‌های آتی منتظر صادرات خوب این محصول به تمام کشورهای دنیا بود.

وی توجه به زنجیره تولید عسل را یکی از راه‌های جلوگیری از سود دلالان و واسطه‌ها از تولید عسل استان نام برد و اضافه کرد: با ایجاد صنایع مرتبط با عسل ازجمله تولید، بسته‌بندی، خروج عسل از حالت تک‌محصولی و تولید محصولات مرتبط با عسل می‌توان ضمن ایجاد اشتغال مناسب زمینه رونق اقتصادی در این بخش را فراهم کرد.

در کنار عدم بسته‌بندی و نبود صنایع تبدیلی مناسب در صنعت تولید عسل بی‌توجهی به برخی مسائل و مشکلات زنبورداران از دیگر دلایل رکود این صنعت به شمار می‌رود.

توجهی به مسائل و مشکلات زنبورداران در آذربایجان غربی صورت نمی‌گیرد

حاتم زاده تولیدکننده عسل در خوی در خصوص مشکلات پیش روی صنعت تولید عسل با اشاره به عدم ارائه تسهیلات بانکی به تولیدکنندگان برای رونق صنعت زنبورداری و افزایش تولید و خدمات نامناسب شرکت‌های بیمه‌ای به زنبورداران، تصریح کرد: متأسفانه هنگام خسارت خدمات مناسبی ارائه نمی‌دهند و در پیچ‌وخم‌های اداری زنبورداران را از بیمه کردن کندوهای خود ناامید می‌کنند و درنهایت مبلغ ناچیزی به زنبوردار زیان‌دیده پرداخت می‌کنند.

این تولیدکننده عسل با اشاره به نبود بیمه تأمین اجتماعی برای زنبورداران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات پیش روی تولیدکنندگان، گفت: متأسفانه وعده بیمه تأمین اجتماعی زنبورداران هنوز عملی نشده و در این زمینه تولیدکنندگان عسل نیازمند حمایت هستند.

معصومی یکی از تولیدکنندگان عسل آذربایجان غربی می‌گوید: تولیدکنندگان عسل استان با مشکلات زیادی برای فروش محصولاتشان مواجه‌اند به‌نحوی‌که عسل مرغوب به علت قیمت بالای آن به لحاظ عرضه و تقاضا وضعیت مناسبی در بازار ندارد.

میرنجمی تولیدکننده نمونه عسل در استان نیز با بیان اینکه ما با داشتن هزاران کندوی عسل یک زنجیره‌ی غذایی از مزرعه تا سفره مردم طی می‌کنیم، معتقد است، عسل‌های تقلبی و ناخالص با تبلیغات کاذب و به اسم عسل طبی با قیمت پایین‌تر در بازار عرضه می‌شود که باید با این مشکل برخورد جدی صورت گیرد.

وزارت جهاد توجهی به قطب تولید عسل ندارد

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اینکه خوی با تولید ۳۵ درصد از عسل آذربایجان غربی نقش مهمی در تولید این محصول در استان و کشور را دارد، گفت: متأسفانه باوجود ارزش‌افزوده بالا در این بخش وزارت جهاد توجه چندانی به حل مشکلات این حوزه ندارد.

عادل نجف زاده با اشاره به فعالیت ایستگاه پرورش ملکه در این شهرستان افزود: سال‌هاست این ایستگاه به‌صورت مخروبه رهاشده و اقدامی برای استفاده از این ظرفیت در استان صورت نمی‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه امروز نیاز بازارهای جهانی بسیار تغییر کرده است، اضافه کرد: تنها راه کسب سهم قابل‌قبول در بازارهای جهانی توجه به صنعت بسته‌بندی روز و خروج از تولید و عرضه فله عسل و بهره‌گیری از تولید محصولات فرآوری شده از عسل است.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی گفت: با ایجاد صنایع مرتبط با عسل ازجمله تولید، بسته‌بندی، خروج عسل از حالت تک‌محصولی و تولید محصولات مرتبط با عسل می‌توان ضمن ایجاد اشتغال مناسب زمینه رونق اقتصادی در این بخش را فراهم کرد.

آذربایجان غربی با تولید مرغوب نقش مهمی در تولید این محصول بر عهده دارد که می‌توان با افزایش توانمندی زنبورداران، بهره‌مندی از علوم نوین، کیفی‌سازی تولیدات و برند سازی ضمن تصاحب بازارهای جهانی گام مهمی برای حل مشکل صادرات برداشت.

رونق صنعت عسل استان مستلزم حفظ برنامه‌های آموزشی و ترویجی، به‌روز کردن فناوری‌های فرآوری و بسته‌بندی و ترغیب فعالان این بخش به تولید فرآورده‌های صنعتی عسل ازجمله موم، بره موم، گرده گل، ژل رویال و زهر زنبور است.